مقدمه
همواره کسانی که به محضر اولیاءِ الهی، به خصوص رسول گرامی اسلام صلی الله
علیه وآله و ائمه معصومین علیهم السلام مشرّف می شدند، از ایشان تقاضای پند
و اندرز یا نصیحتی می کردند تا در سایۀ نورانیت آن بزرگواران و مضامین
عالیۀ کلامشان، قدم به قدم، وادی سلوک و تعالی را طی کرده و از رحمت خاصۀ
الهی بهره مند گردند.
نیازهای انسان به پند واندرز
پند و اندرز در زندگی انسان بسیار اهمیت دارد؛ چنانچه امام جواد علیه
السلام در اهمیت این امر می فرماید: «الْمُؤْمِنُ یَحْتَاجُ إِلَى
تَوْفِیقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ
یَنْصَحُه»؛ (1) مؤمن به توفیق از طرف خداوند و پندگویی از طرف خودش و
پذیرش از هر کسی که به وی اندرز دهد، نیازمند است.
امام جواد علیه السلام در این روایت سه نکته مهم در سیر اخلاقی را بیان می فرماید:
1. توفیق الهی؛ 2. پندگویی از جانب خویش؛ 3. قبول کردن از کسی که او را نصیحت می کند.
امام باقر علیه السلام نیز در اهمیت پند دادن مؤمن به نفس خود می فرماید:
«وَ قَالَ علیه السلام مَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ
وَاعِظاً فَإِنَّ مَوَاعِظَ النَّاسِ لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُ شَیْئاً»؛ (2)
هر کسی که خداوند برای او از خویش پنددهنده ای قرار ندهد، پندهای مردم او
را از چیز دیگری بی نیاز نمی کند.